Het is opvallend dat onze deelnemers er alles aan willen doen om te herstellen. Misschien nog belangrijker, er alles aan doen om niet nog eens kanker te krijgen. Hopeloos gaan ze opzoek naar informatie over kankerverwekkende, -remmende en -genezende middelen. Er staat enorm veel informatie op internet, maar niet alles is betrouwbaar.  We horen aan de lopende band verhalen over informatie die ze gelezen of gehoord hebben, vaak over  voedingsmiddelen, met de vraag of het waar is of niet.

Wij zoeken het voor je uit in onze rubriek Feit of Fabel. We duiken de wetenschap in op zoek naar een goed onderbouwd antwoord. Dit keer: zijn zoetstoffen kankerverwekkend?

Wat zijn zoetstoffen?
Zoetstoffen zijn stoffen die aan voedingsmiddelen worden toegevoegd om deze, je raadt het al: zoeter te maken. Vaak worden ze gebruikt als alternatief voor suiker omdat ze minder calorieën bevatten, (bijv. in cola light of fruityoghurt). Verder zijn ze ook los te krijgen (bijv. zoetjes of zoetstof poeder).
Sommige zoetstoffen komen voor in natuurlijke producten maar de meeste worden worden industrieel geproduceerd. De meest voorkomende zijn polyolen en intensieve zoetstoffen.

Polyolen
Polyolen komen in kleine concentraties voor in onder andere planten, bomen en fruit en worden in fabrieken verwerkt tot zoetstoffen. Ook worden deze polyolen vaak kunstmatig nagemaakt. Een bekend polyol is xylitol in kauwgom.

Polyolen zijn vaak minder zoet dan suiker (0,4 tot 1,0 keer), bevatten minder calorieën en hebben geen of nauwelijks een bijsmaak. 

Intensieve zoetstoffen.
De meeste intensieve zoetstoffen worden kunstmatig geproduceerd, zoals aspartaam. Aspartaam is veel terug te vinden in light producten. Van de intensieve zoetstoffen wordt een enkeling verkregen uit natuurlijke producten, zoals Stevia. Een relatief nieuwe zoetstof (steviolglycosiden) die verkregen wordt uit de steviaplant. Alleen wel met een uitgebreid industrieel proces.

Intensieve zoetstoffen zijn zoeter dan suiker (30 tot 37.000 keer!) en bevatten nauwelijks calorieën. Wel komen ze met een bijsmaak. 

E-nummers
Alle zoetstoffen hebben een E-nummer. Dit bekent dat ze getest zijn door de Europese autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) en zijn daarmee toegestaan in producten in Europa. 

De wetenschap
Over de jaren is er veel onderzoek gedaan naar het effect van zoetstofconsumptie op de gezondheid. Daarnaast zijn er zijn reviews geschreven die een uiteenzetting maken van meerdere onderzoeken die reeds gedaan zijn. We bespreken hieronder de verschillende relaties tussen zoetstoffen en gezondheidsklachten.

Zoetstoffen en kanker
Ondanks de E-nummers blijven zoetstoffen een slechte naam hebben. Vooral aspartaam, die bekend staat als veroorzaker van gezondheidsklachten als kanker. Maar wat zegt de wetenschap?
Onderzoek laat regelmatig tegenstrijdige resultaten zien. Er zijn onderzoeken die aantonen dat er een relatie is tussen kanker en het overmatig gebruik van zoetstof. Echter, de cijfers zijn niet overtuigend. Zo zijn er meer onderzoeken die geen relatie aantonen tussen kanker en zuurstofconsumptie.[4]
Ook voor aspartaam specifiek zijn er tegenstrijdige resultaten. Zo vonden enkele studies een link tussen aspartaam en Hodgin Lymfoom en Multipel myeloom (ziekte van Kahler) bij mannen. Andere onderzoeken spreken dit weer tegen.[5] Recent onderzoek laat zien dat aspartaam het risico op kanker niet verhoogd.[2]
Conclusie, er is geen relatie tussen het gebruik van (kunstmatige) zoetstoffen en kanker.

Zoetstoffen en overige gezondheidsrisico’s
In een grootschalig onderzoek werd de relatie tussen zoetstoffen en gezondheidsklachten onderzocht. Hieruit bleek dat er geen verband is tussen zoetstof en gewichtstoename, diabetes en obesitas.[4]
Een andere review onderzocht de veiligheid van aspartaam gebruik. Er bleek geen overtuigend risico te zijn. Waar dit wel gevonden werd, is het aspartaam gebruik niet te vergelijken met de consumptie door mensen.[1]
Desondanks bleek uit onderzoek dat zoetstoffen wel nadelige gevolgen op de gezondheid kunnen hebben. Overmatig gebruik kan leiden tot overgewicht, diabetes en een verstoorde metabolische reactie (eten wordt minder goed opgenomen).[3]
Conclusie, binnen de richtlijnen zijn zoetstoffen veilig te gebruiken. Wel is er nog onduidelijkheid over de exacte effecten op de gezondheid.

Conclusie

• Zoetstoffen zijn niet kanker verwekkend
• Zoetstoffen vormen geen gezondheidsrisico bij normaal gebruik 
• Meer onderzoek is nodig omtrent directe en indirecte effecten van zoetstoffen

Leuk, al die wetenschap, maar wat moet ik nu doen?
Wij raden je aan een gezond voedingspatroon te hanteren. Dit betekent: gevarieerd eten, veel groente en fruit, het liefst onbewerkte producten, beperkt rood vlees en alcohol. Producten met zoetstof kun je veilig consumeren. Voorkom overmatige consumptie en blijft binnen de aanvaardbare dagelijkse inname (ADI).
Besef wel, een product met zoetstoffen maakt niet direct een gezonde keuze. Cola light is en blijft een frisdrank. Een alternatieve keuze, zoals (bruisend) water of thee, is gezonder. En dit geldt natuurlijk voor alle producten. Raak gewend aan minder zoet.

Heb jij een vraag?
Zit jij met een vraag rondom kanker waar je een duidelijk antwoord op wilt? Stuur ons je vraag en wij zoeken het uit! Wil jij zeker weten of je voedingspatroon in lijn is met een optimaal herstel? Boek dan nu je assessment

Bronnen

1. 1. Butchko, H. H., Stargel, W. W., Comer, C. P., Mayhew, D. A., Benninger, C., Blackburn, G. L., … & Leon, A. S. (2002). Aspartame: review of safety. Regulatory Toxicology and Pharmacology, 35(2), S1-S93.
   2. Haighton, L., Roberts, A., Jonaitis, T., & Lynch, B. (2019). Evaluation of aspartame cancer epidemiology studies based on quality appraisal criteria. Regulatory Toxicology and Pharmacology.
   3. Khan, S. A. (2015). Artificial sweeteners: safe or unsafe?. JPMA. The Journal of the Pakistan Medical Association, 65(2), 225-227.
   4. Lohner, S., Toews, I., & Meerpohl, J. J. (2017). Health outcomes of non-nutritive sweeteners:
      analysis of the research landscape. Nutrition journal, 16(1), 55. 
   5. Mishra, A., Ahmed, K., Froghi, S., & Dasgupta, P. (2015). Systematic review of the relationship between artificial sweetener consumption and cancer in humans: analysis of 599,741 participants. International journal of clinical practice, 69(12), 1418–1426.